Izraeli është një nga partnerët më të afërt të Shteteve të Bashkuara të Amerikës. Lidhja mes tyre është shumëdimensionale: ushtarake, ekonomike, teknologjike, politike dhe ideologjike. Por pse pikërisht Izraeli gëzon këtë trajtim të veçantë?
1. Partner strategjik në Lindjen e Mesme
Izraeli konsiderohet nga SHBA si aleati më i besueshëm në një rajon të tensionuar si Lindja e Mesme. Ai shërben si një pikë kyçe për ndikim dhe stabilitet në rajon, sidomos përballë vendeve që nuk janë aleate me Perëndimin.
2. Superfuqi teknologjike
Izraeli është një prej liderëve botërorë në inovacion teknologjik. Produktet që eksporton përfshijnë:
teknologji ushtarake (si “Iron Dome”), inteligjencë artificiale dhe dronë, siguri kibernetike, bujqësi moderne dhe teknologji të menaxhimit të ujit.
Shumë kompani amerikane bashkëpunojnë me firmat izraelite, dhe shpesh teknologjitë që përdor edhe ushtria amerikane janë zhvilluar nga izraelitët.
3. Lobi i fuqishëm hebraik në SHBA
Hebrenjtë në SHBA kanë një ndikim të madh në politikë, ekonomi dhe media. Përmes organizatave si AIPAC, ata ndikojnë drejtpërdrejt në politikën e jashtme të SHBA, veçanërisht në mbështetjen ndaj Izraelit. Politikanët amerikanë shpesh kërkojnë këtë mbështetje për të fituar zgjedhjet.
4. Aleancë historike dhe ideologjike
SHBA dhe Izraeli ndajnë vlera të përbashkëta si demokracia dhe liria. Ka edhe një lidhje historike dhe morale që shumë amerikanë ndjejnë ndaj popullit hebre, sidomos pas Holokaustit dhe vuajtjeve që kanë përjetuar.
5. Kontribute që kanë revolucionarizuar botën
Shumë teknologji dhe shpikje të përdorura sot në botë janë zhvilluar nga izraelitët, përfshirë:
USB flash drive – shpikur nga kompania izraelite M-Systems, Teknologjia e sistemit të navigimit Waze, e blerë nga Google, Mobileye – teknologji për makinat autonome dhe asistencë në drejtim (sot në përdorim nga shumë prodhues të mëdhenj makinash), Aplikime mjekësore si kamera kapsulë për diagnostikim të brendshëm, përdorur në mjekësinë moderne, Programet e enkriptimit dhe antivirusëve që janë themel për sigurinë kibernetike globale.
Këto kontribute jo vetëm që kanë sjellë përfitime ekonomike për Izraelin, por kanë rritur edhe reputacionin e tij si qendër globale e inovacionit.
Pse izraelitët janë kaq të fuqishëm?
Forca e Izraelit nuk është rastësi. Ajo vjen nga një kombinim faktorësh:
Arsim i përparuar: Investime masive në shkencë dhe kërkime. Shërbim ushtarak i detyrueshëm: Që forcon ndjenjën e përkatësisë dhe disiplinoi kolektive. Mërgata aktive: Hebrenjtë jashtë Izraelit investojnë vazhdimisht në shtetin e tyre. Strategji shtetërore afatgjate: Bashkëpunim i fortë mes shtetit, akademisë dhe sektorit privat. Kulturë e mbijetesës dhe inovacionit: E ndërtuar nga nevoja për të përballuar sfida të vazhdueshme.
Izraeli është vend i vogël, por me ndikim të jashtëzakonshëm global. Për SHBA-në, ai është aleat strategjik dhe burim i qëndrueshmërisë në një rajon të brishtë. Kombinimi i teknologjisë, ndikimit diasporik dhe politikës së brendshme e bëjnë Izraelin një faktor kyç në skenën ndërkombëtare.
